راهنمای جامع انتخاب ظرف مناسب نگهداری عسل برای حفظ کیفیت و طعم

عسل یک شگفتی طبیعی است که معمولا فاسد نمی‌شود اما با گذشت زمان مستعد تغییرات فیزیکی و شیمیایی است و می‌تواند عطر و طعم خود را از دست بدهد و تیره شود. انتخاب ظرف مناسب نگهداری عسل نقش بسیار مهمی در حفظ کیفیت طعم و خواص عسل دارد. عسل یک ماده فوق العاده طبیعی است که به طور طبیعی ضد باکتری و ضد قارچ است. همچنین دارای خاصیت اسیدی با pH متوسط ۴ می‌باشد و این خاصیت باعث می‌شود که با برخی از ظروف واکنش نشان دهد.

چرا انتخاب ظرف مناسب برای نگهداری عسل اهمیت دارد؟

انتخاب ظرف مناسب برای نگهداری عسل از چند جهت حائز اهمیت است:

حفظ کیفیت و جلوگیری از فساد

عسل اگر به درستی نگهداری نشود ممکن است طعم و خواص خود را از دست بدهد. رطوبت دشمن عسل است زیرا عسل به راحتی رطوبت را از هوا جذب می‌کند و این می‌تواند باعث تغییر قوام و حتی تخمیر آن شود.

 حفظ طعم و عطر طبیعی

عسل دارای طعم و عطر طبیعی است که با ذخیره در ظروف نامناسب ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

 جلوگیری از واکنش های مضر

خاصیت اسیدی عسل می‌تواند با برخی مواد ترکیب شود و در اثر تماس طولانی مدت با مواد اسیدی خورده نشود و مواد خطرناک آن با عسل ترکیب نشود. این مسئله می‌تواند آسیب های جدی و خطرناکی به بدن وارد کند.

 محافظت از عوامل خارجی

ظرف نگهداری عسل باید بتواند از ورود رطوبت هوا و نور جلوگیری کند.

انواع ظروف نگهداری عسل

ظروف شیشه ای نگهداری عسل

انتخاب طلایی و علمی شیشه بدون شک یکی از بهترین گزینه‌ها برای نگهداری عسل است.

مزایا

• عدم واکنش پذیری

شیشه هیچ واکنشی با عسل نشان نمی‌دهد و طعم یا خواص آن را تغییر نمی‌دهد. این یک ماده غیر فعال است که به عسل اجازه می‌دهد خواص طعم و عطر طبیعی خود را بدون تغییر حفظ کند.

• غیر قابل نفوذ

شیشه در برابر رطوبت غیر قابل نفوذ است و رطوبتی از محیط جذب نمی‌کند. این به حفظ نسبت مایع به قند عسل کمک می‌کند و از تخمیر جلوگیری می‌کند.

• شفافیت

شفافیت شیشه امکان مشاهده محتویات و قضاوت در مورد کیفیت و ظاهر کلی عسل را فراهم می‌کند.

• سهولت در تمیز کردن

شیشه به راحتی تمیز می‌شود و هیچ اثری از مواد قبلی در آن باقی نمی‌ماند. می‌توان آن را در آب داغ یا مایکروویو استریل کرد.

• بهترین برای نگهداری طولانی مدت

اگر قرار است عسل برای مدت طولانی بماند ظرف شیشه‌ای بهترین گزینه است.

 معایب و نکات مهم

• حساسیت به نور

به دلیل شفافیت شیشه ظروف عسل را باید در کمدی تاریک قرار دهید یا از ظروف شیشه‌ای مات استفاده کنید زیرا نور مستقیم خورشید می‌تواند به تدریج خواص عسل را کاهش دهد و باعث تغییر رنگ آن شود.

• شکنندگی

شکننده بودن شیشه را باید در نظر گرفت.

توصیه میشود همیشه عسل خود را در یک ظرف شیشه‌ای و بدون هوا نگهداری کنید. برای برداشتن عسل از قاشق های غیر فلزی استفاده کنید.

ظروف پلاستیکی

درباره ظروف پلاستیکی نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی آن را از بهترین گزینه‌ها می‌دانند در حالی که دیگران معتقدند پلاستیک هرگز بهترین ظرف نیست.

مزایا

• سبکی و جابجایی آسان ظروف پلاستیکی بسیار سبک و قابل حمل هستند.
• مقاومت در برابر شکستگی برخلاف ظروف شیشه‌ای مقاوم در برابر ضربه و شکستگی هستند.
• قیمت مقرون به صرفه ظروف پلاستیکی گزینه‌ای اقتصادی‌تر به شمار می‌آیند.
• محافظت از عسل طراحی آنها می‌تواند از ورود هوا و نور جلوگیری کند.
• مناسب برای حمل و نقل موقت بسیاری از فروشگاه‌ها برای حمل و نقل آسانتر و کاهش هزینه‌ها از ظروف پلاستیکی استفاده می‌کنند و این مورد مشکلی ندارد زیرا مشکل در طولانی مدت ایجاد می‌شود.

 معایب

• واکنش پذیری

پلاستیک‌ها می‌توانند در اثر نور خورشید واکنش داده و مواد مضری را وارد عسل کنند. در طولانی مدت ممکن است دچار خوردگی شوند و مواد خطرناک آن با عسل ترکیب شود.

• جذب رطوبت و بو

پلاستیک به راحتی رطوبت خود را از دست می‌دهد یا بدتر از آن رطوبت را جذب می‌کند. همچنین به راحتی بوهای اطراف را جذب می‌کند.

• کاهش ماندگاری و کیفیت

در صورت عدم رعایت نکات لازم ماندگاری عسل در ظروف پلاستیکی ممکن است کاهش یابد.

توصیه برای استفاده

فقط از پلاستیک‌های با کیفیت و مخصوص مواد غذایی استفاده کنید که علامت Food Safe یا Food Grade داشته باشند مانند پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) پلی پروپیلن و پلی اتیلن ترفتالات (PET)

مطمئن شوید که ظروف فاقد BPA و سایر مواد مضر باشند.

درپوش‌های محکم و هوابند داشته باشند تا از تماس عسل با هوا و رطوبت جلوگیری شود.

قبل از ریختن عسل حتما ظرف را به خوبی بشویید و خشک کنید.

برای نگهداری طولانی مدت توصیه می‌شود عسل را به ظرف شیشه‌ای منتقل کنید.

ظروف استیل ضد زنگ

در بین ظروف فلزی استیل ضد زنگ تنها فلزی است که می‌توان آن را برای نگهداری عسل توصیه کرد.

مزایا

• عدم واکنش پذیری

این ماده با عسل واکنش نمی‌دهد و زنگ هم نمی‌زند.

• مقاومت بالا

بسیار مقاوم است.

• مناسب برای زنبورداران

زنبوردارها اغلب از آن استفاده می‌کنند.

برای نگهداری عسل در ضرف استیل باید از ظروف استیل ضد زنگ با کیفیت بالا استفاده شود.

ظروف سفالی و سرامیکی لعاب دار

این ظروف گزینه‌های زیبا و کاربردی هستند.

مزایا

• جلوگیری از نور

به دلیل مات بودن جلوی نور را می‌گیرند و باعث حفظ مواد مغذی عسل می‌شوند.

• عدم واکنش پذیری

به دلیل لعاب مقاومی که دارند واکنشی با عسل نشان نمی‌دهند.

• سهولت در تمیز کردن

سطحی صاف و قابل شستشو دارند و به راحتی تمیز می‌شوند.

ظروف فلزی دیگر (آهنی آلومینیومی مسی)

نامناسب و خطرناک از ظروف آهنی آلومینیومی و مسی تا حد امکان استفاده نکنید.

عسل اسیدیته بالایی دارد و با فلز به راحتی واکنش نشان می‌دهد. این مسئله در بلند مدت موجب خوردگی ظرف شده و ماده‌ای خطرناک وارد عسل می‌شود که برای سلامتی انسان ضرر دارد.

ظروف فلزی ممکن است طعم عسل را تغییر دهد.

استفاده از قاشق فلزی برای برداشتن عسل مشکلی ندارد زیرا این عملکرد عسل روی فلز با ماندگاری طولانی روی آن می‌باشد و با مصرف آن با قاشق فلزی مشکلی برای سلامتی بدن شما ایجاد نمی‌کند.

ظروف چوبی

ظروف چوبی برای نگهداری طولانی مدت عسل مناسب نیستند.

معایب

• جذب رطوبت

چوب رطوبت پذیر است و این می‌تواند برای عسل که خاصیت جذب رطوبت بالایی دارد مشکل ساز باشد.

• انتقال طعم و بو

چوب ممکن است برخی طعم‌ها و بوهای خود را به عسل منتقل کند.

• سختی تمیز کردن

تمیز کردن ظروف چوبی دشوارتر از شیشه یا استیل است و اگر به خوبی خشک نشوند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها یا قارچ‌ها فراهم می‌کنند.

برای نگهداری و حتی ظرف مصرف عسل استفاده از هر چوبی پیشنهاد نمی‌شود زیرا بعضی از چوب‌ها از خود موادی آزاد می‌کنند که به طعم و خواص عسل آسیب می‌رسانند.

ظروف چوبی بیشتر برای سرو عسل و نمایش آن روی میز مناسب هستند و به عنوان ظرفی زیبا و موقت برای استفاده در مهمانی‌ها کاربرد دارند. از میان ظروف چوبی ظرف‌های ساخته شده از درخت راش و نمدار بهترین هستند.

نکات طلایی نگهداری عسل فارغ از نوع ظرف

دمای مناسب

بهترین دما برای نگهداری عسل دمای اتاق است (حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد یا ۶۵ تا ۷۵ درجه فارنهایت). عسل فرآوری شده باید بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد نگهداری شود.

نگهداری عسل در یخچال باعث می‌شود عسل خیلی زود کریستالیزه شود و بافتش تغییر کند و سخت و دانه‌دار شود. فقط عسل خامه‌ای یا سفید را می‌توان در یخچال قرار داد زیرا از قبل شکرک زده است و بافت آن تغییر نمی‌کند.

از قرار دادن در مکان های گرم و نزدیک منابع گرمایشی مانند شوفاژ بخاری و اجاق گاز بپرهیزید. تغییرات دمایی زیاد باعث می‌شود تا خواص عسل از بین برود و همچنین رنگ و بوی خود را نیز از دست بدهد. عسل را می‌توان برای مدت کوتاهی در معرض دماهای بالاتر قرار داد اما احتمال خراب شدن آن به دلیل گرما وجود دارد.

اگر می‌خواهید مطمئن شوید طعم عسلی که خریداری کرده‌اید تغییری نمی‌کند آن را در فریزر نگهداری کنید. نگهداری عسل در فریزر مانع از بین رفتن یا تغییر طعم و تیره شدن آن می‌شود.

مکان نگهداری

عسل را در جایی تاریک و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. نور مستقیم خورشید خواص عسل را از بین برده و باعث تغییر رنگ آن می‌شود. انباری یا کمد معمولا بهترین مکان برای نگهداری عسل است.

عسل به راحتی رطوبت را جذب می‌کند و این باعث از بین رفتن عسل و تخمیر آن می‌شود. پس جایی که عسل را قرار می‌دهید حتما باید خشک باشد.

عسل به راحتی بو را جذب می‌کند. در نتیجه از قرار دادن عسل در کنار موادی که بوی زیادی دارند مانند مواد شوینده بپرهیزید.

مراقبت از آلودگی و مورچه ها

حتما از ظروف تمیز و خشک استفاده کنید. رطوبت عسل را خراب کرده و با ورود مواد خارجی به آن سرعت شکرک زدن افزایش می‌یابد.

حتما مطمئن شوید که ظرف عسل همیشه درپوش محکم و مناسبی داشته باشد.

دور نگهداشتن عسل از مورچه‌ها

ظروف را در بسته نگه دارید.

پس از استفاده ظرف عسل و سطوح اطراف آن را پاک کنید تا قطرات عسل مورچه‌ها را جذب نکند.

ظرف عسل خود را در یک ظرف پر آب قرار دهید.

می‌توانید اطراف ظرف یا شیشه عسل نمک بریزید.

اگر شکرک زده باشد مورچه هیچگونه بار آلودگی وارد عسل نمی‌کند و می‌توانید با خیال راحت مورچه‌ها را بردارید و عسل را میل کنید.

شکرک زدن عسل

شکرک زدن عسل یا رس کردن عسل یک امر طبیعی است که برای تمامی عسل‌هایی که به صورت خام و طبیعی به فروش می‌رسند اتفاق خواهد افتاد. شکرک زدن عسل به معنای خراب شدن یا تقلبی بودن عسل نیست بلکه یک تغییر ظاهری است.

عوامل موثر بر شکرک زدن

• مقدار بالای گلوکز باعث افزایش روند شکرک زدن عسل می‌شود.
• نگهداری عسل در مکان‌های سرد.
• وجود مواد زائد داخل عسل مانند موم یا قسمت‌هایی از بدن زنبور که می‌توانند با تشکیل اولین بلورها باعث شکرک زدن شوند.
• استفاده از قاشق تمیز و خشک زیرا رطوبت عسل را خراب کرده و با ورود مواد خارجی سرعت شکرک زدن افزایش می‌یابد.

به تعویق انداختن شکرک زدن

• عسل را در مکان‌های سرد یا یخچال نگهداری نکنید.
• مواد زائدی که در داخل عسل وجود دارد را از آن خارج کنید.
• هنگام برداشتن عسل حتما از یک قاشق تمیز و خشک استفاده کنید.

از بین بردن شکرک عسل

ظرف عسل (ترجیحا شیشه‌ای) را داخل ظرفی از آب گرم (نه در حال جوش) قرار دهید تا به مرور شکرک آن از بین برود. دمای آب ۱۰۴ درجه فارنهایت (۴۰ درجه سانتیگراد) ایده آل خواهد بود.

از حرارت دادن مستقیم عسل خودداری کنید چرا که تمامی آنزیم‌های عسل و خواص آن از دست می‌رود.

عسلی که شکرک زدایی شده است ممکن است پس از چند روز دوباره شکرک بزند.

با وجود احیا مجدد کیفیت ممکن است کاهش پیدا کند اما هنوز خواص و فوایدش را دارد.

توصیه نهایی برای انتخاب ظرف مناسب نگهداری عسل

برای حفظ طعم رنگ و خواص عسل طبیعی توصیه می‌شود که از ظروف مناسب استفاده کنید. بهترین ظرف نگهداری عسل شامل ظروف شیشه‌ای و استیل است زیرا عسل با این ظروف واکنش نشان نمی‌دهد و شما می‌توانید آن را در مدتی طولانی با حفظ خواص اولیه نگهداری کنید. ظروف پلاستیکی تنها برای کوتاه مدت و به شرطی که ظرف از مواد درجه یک و دارای درپوش محکم ساخته شده باشد قابل استفاده هستند اما برای طولانی مدت توصیه نمی‌شوند.

بدترین ظرف نگهداری عسل ظروف آهنی آلومینیومی و مسی هستند زیرا سطح داخلی این ظروف با عسل دچار واکنش و خوردگی می‌شود که می‌تواند علاوه بر تغییر خواص عسل موجب به خطر افتادن سلامت افراد هم شود.

عسل را در جایی خنک تاریک و خشک نگهداری کنید. از قرار دادن آن در معرض نور مستقیم خورشید منابع گرمایشی و مواد شوینده با بوی زیاد بپرهیزید. نگهداری عسل در یخچال به طور کلی توصیه نمی‌شود زیرا باعث افزایش سرعت شکرک زدن آن می‌شود. شکرک زدن عسل امری طبیعی است و با آگاهی از آنچه باعث رس بستن آن می‌شود و رعایت برخی نکات می‌توان این فرایند را به تاخیر انداخت.