زندگی زنبورها در کندو

راز ماندگاری طولانی‌مدت آن‌ها در ساختار اجتماعی پیچیده و همکاری تیمی‌شان نهفته است. هر زنبور نقش مشخصی در کندو دارد؛ برخی سازنده هستند، برخی محافظ و برخی دیگر وظیفه جمع‌آوری غذا را بر عهده دارند.

زنبورها موجوداتی شگفت‌انگیز هستند که قدمتی به اندازه دایناسورها دارند. آن‌ها حدود صد و سی میلیون سال پیش در زمین ظاهر شدند.

زندگی زنبورها در کندو چگونه است ؟

اگر تا به حال به این فکر کرده‌اید که داخل یک کندو چه می‌گذرد، با ما همراه شوید تا سفری شگفت‌انگیز به دنیای زنبورها داشته باشیم.

در ورودی هر کندو، نگهبانانی آموزش دیده مستقر هستند. آن‌ها با حساسیت بالایی هر زنبوری را که قصد ورود به کندو را دارد، بررسی می‌کنند. هر کندو بوی منحصر به فرد خود را دارد و نگهبانان با بو کشیدن می‌توانند تشخیص دهند که زنبور تازه وارد به کلنی تعلق دارد یا خیر. جالب است بدانید که گاهی اوقات زنبورهای ناشناس با خود شهد گل می‌آورند و نگهبانان با کمال میل به آن‌ها اجازه ورود می‌دهند! انگار که به مهمانی آمده باشند!

تصور کنید که شما هم مانند آن زنبور ناشناس، به داخل کندو راه پیدا کرده‌اید. اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند، دیوارهای پوشیده شده با پروپلیس است. پروپلیس، ماده‌ای چسبناک و ضدعفونی‌کننده است که زنبورها برای محافظت از کندو در برابر بیماری‌ها تولید می‌کنند.

در داخل کندو، هزاران سلول شش ضلعی وجود دارد که از موم ساخته شده‌اند. این سلول‌ها خانه زنبورها هستند و برای ذخیره عسل، گرده گل و پرورش نوزادان استفاده می‌شوند. زنبورها با دقت و نظم خاصی این سلول‌ها را می‌سازند و در آن‌ها زندگی می‌کنند.

اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید در پایین‌ترین قسمت کندو، سلول‌هایی وجود دارد که برای پرورش زنبورهای نر در نظر گرفته شده است. زنبورهای نر وظیفه خاصی ندارند و تنها کار آن‌ها جفت‌گیری با ملکه است.

در این سفر کوتاه به دنیای زنبورها، با بخشی از زندگی شگفت‌انگیز این موجودات کوچک آشنا شدیم. دنیایی که پر از نظم، همکاری و سازگاری است.

پیدا کردن ملکه زنبور عسل در میان هزاران زنبور کارگر، کاری بس دشوار است. هر یک از این زنبورهای کوچک، وظیفه مشخصی دارند و در سراسر کندو مشغول فعالیت هستند. رایج‌ترین فعالیت آن‌ها یافتن گیاهان و جمع‌آوری گرده گل است. پس بیایید فعلاً جستجوی ملکه را متوقف کنیم و یکی از این زنبورهای کارگر را دنبال کنیم تا ببینیم چگونه غذا تهیه می‌کنند.

زنبور کارگر پس از بازدید از چندین گل، یکی را که شهد بیشتری دارد انتخاب می‌کند. سپس در هوا معلق می‌ماند و شروع به رقصی عجیب می‌کند. این رقص، زبان رمزگذاری شده‌ای است که زنبورها برای برقراری ارتباط با هم از آن استفاده می‌کنند. وقتی یک زنبور منبع غنی از شهد پیدا می‌کند، با حرکات دقیق و هماهنگ، فاصله، جهت و کیفیت شهد را به سایر زنبورها اطلاع می‌دهد.

مدت زمان رقص، فاصله شهد از کندو را نشان می‌دهد. هر ۷۵ میلی‌ثانیه رقص، به معنای صد متر فاصله است. شدت رقص نیز نشان‌دهنده کیفیت شهد است. هرچه رقص قوی‌تر باشد، به این معنی است که شهد بیشتری پیدا شده است. علاوه بر این، زاویه رقص نیز جهت شهد را نسبت به خورشید نشان می‌دهد. به این ترتیب، زنبورها با یک رقص ساده، تمام اطلاعات لازم را به سایر اعضای کندو منتقل می‌کنند.

پس از انجام رقص، زنبور به سمت کندو بازمی‌گردد و سایر زنبورها را به سمت منبع شهد راهنمایی می‌کند. وقتی زنبورها با شهد به کندو باز می‌گردند، زنبورهای کارگر با حرکات لرزشی، به آن‌ها اطلاع می‌دهند که شهد را در قسمت پایین کندو ذخیره کنند.

حالا دوباره به داخل کندو برگردیم و به دنبال ملکه بگردیم. در حین جستجو، به سلول‌هایی برمی‌خوریم که تخم‌های زنبورهای آینده در آن‌ها قرار دارند. زنبورهای کارگر از این تخم‌ها مراقبت می‌کنند و آن‌ها را گرم نگه می‌دارند تا لاروها به زنبورهای کامل تبدیل شوند.

در بخشی از کندو، فضایی شبیه به بیمارستان وجود دارد که زنبورهای بیمار در آن استراحت می‌کنند. زنبورهای کارگر از این زنبورهای بیمار مراقبت می‌کنند و با استفاده از عسل به عنوان دارو، آن‌ها را درمان می‌کنند. اگر زنبوری بهبود نیابد، از کندو خارج می‌شود تا از گسترش بیماری جلوگیری شود.

در دل کندو، زندگی پر جنب‌وجوشی جریان دارد. زنبورها، هر یک نقش مشخصی را ایفا می‌کنند تا کلنی به بهترین شکل ممکن اداره شود. علاوه بر زنبورهای کارگری که وظیفه جمع‌آوری غذا و ساختن کندو را بر عهده دارند، گروه‌های دیگری نیز در کندو زندگی می‌کنند که هر یک نقش مهمی ایفا می‌کنند.

زنبورهای کنترل دما مسئول حفظ دمای ثابت کندو هستند. آن‌ها با لرزش بال‌های خود در هوای سرد، کندو را گرم می‌کنند و در هوای گرم، با آوردن آب و تبخیر آن، محیط را خنک می‌کنند. دمای ثابت کندو برای رشد لاروها و تولید عسل بسیار مهم است.

زنبورهای نر جثه بزرگ‌تری دارند و نیش ندارند. وظیفه اصلی آن‌ها جفت‌گیری با ملکه است. پس از جفت‌گیری، زنبورهای نر معمولاً از کندو بیرون رانده می‌شوند.

ملکه، مهم‌ترین عضو کندو است. او بزرگ‌تر از سایر زنبورها بوده و وظیفه تخم‌گذاری و تولید نسل جدید را بر عهده دارد. ملکه با ترشح فرومون، بر رفتار سایر زنبورها تأثیر می‌گذارد و به آن‌ها جهت می‌دهد.

ملکه پس از جفت‌گیری، شروع به تخم‌گذاری می‌کند. تخم‌ها پس از مدتی به لارو تبدیل شده و سپس به زنبور کامل تبدیل می‌شوند. با رشد جمعیت کندو، ممکن است بخشی از کلنی به همراه ملکه‌ای جدید، کندو را ترک کنند و کندوی جدیدی تشکیل دهند.