نحوه زنبورداری برای مبتدیان

زنبورداری یک علم هنری یک مسیر شگفت انگیز به سوی طبیعت و تولید یکی از ارزشمندترین محصولات دنیا یعنی عسل است. عسل لاویج در این مقاله می خواهد به شرح نحوه زنبورداری برای مبتدیان بپردازد پس اگر شما نیز علاقمند به شروع این حرفه هستید و می خواهید بدانید نحوه زنبورداری برای مبتدیان چگونه است این مقاله جامعترین راهنمای شما خواهد بود. ما در عسل لاویج معتقدیم کیفیت از دل آموزش درست بیرون می آید و برای همین این مقاله عمیق را آماده شده و به صورت ویژه به مهم ترین نکات پایه زنبورداری از کنترل پرخاشگری زنبور تا مبارزه با قاتل کلونی یعنی کنه پرداخته است.

زنبورداری فراتر از جمع آوری عسل بوده و شامل مدیریت کلونی ها حفظ سلامت آن ها و درک روتین روزانه زنبورهاست. برای شروع شما نیاز به یک دید کلی در مورد زمان بندی فصل زنبورداری دارید. زمان شروع و پایان فصل زنبورداری بسته به اقلیم های متفاوت بسیار متغیر است.

در برخی مناطق ممکن است انتهای فصل زنبورداری در شهریور ماه باشد در حالی که در مناطق دیگر همچنان تا مهر آبان و حتی آذر ماه ادامه داشته باشد.  این تفاوت اقلیم ها اهمیت دارد زیرا شما باید روتین های خود از جمله تغذیه و کنه کشی را بر اساس وضعیت جوی منطقه خود تنظیم کنید. کانال عسل لاویج همیشه برای انتقال دانش زنبورداری و ایجاد یک کامیونیتی بزرگ در این حوزه تلاش کرده است .

مزایای زنبورداری

زنبورداری نه تنها منبع درآمد است بلکه فرصتی است تا شما با طبیعت ارتباط برقرار کنید و محصولی خالص و ارزشمند مانند عسل تولید نمایید. عسل لاویج با تکیه بر تجربه و کیفیت تولید عسل طبیعی همواره بر این نکته تاکید داشته که شروع درست و پایه قوی در آموزش زنبورداری برای مبتدیان کلید موفقیت می باشد. شما با یادگیری آموزش زنبورداری نه تنها عسل تولید کرده بلکه به گرده افشانی و حفظ محیط زیست کمک می کنید. کیفیت عسلی که شما تولید می کنید مستقیما به دانشی بستگی دارد که در مورد سلامت کلونی و مدیریت درست منابع دارید.

ابزار زنبوردار مبتدی

استفاده از دودی

دودی (Smoker) یکی از حیاتی ترین ابزارهایی که هر زنبوردار مبتدی باید کار با آن را به صورت حرفه ای یاد بگیرد و استفاده درست از دودی اولین گزینه ای است که زنبوردار باید رعایت کند. زنبورها بر اساس یک سیستم ارتباطی پیچیده عمل می کنند که بر پایه فرمون (عطر) بوده و زمانی که شوکی به کلونی وارد می شود زنبورها برای دفاع فرمونی آزاد نموده که این فرمون نشان دهنده حالت تهاجمی آن هاست.

این عطر را گاهی شبیه بوی آدامس موزی توصیف می کنند. کار اصلی دودی خنثی کردن این فرمون تهاجمی است. با خنثی سازی این فرمون شما زنبور را وادار می کنید که آرام بگیرد و حالت دفاعی خود را کنار بگذارد. دلایل مختلفی باعث شوک و پرخاشگری زنبورها می شود از جمله کاهش دما یا تغییرات شدید آب و هوایی که هوای ابری یا باران می تواند باعث پرخاشگری ناگهانی زنبورها شود و یا کمبود منابع غذایی شهد و گرده در منطقه یا عوامل داخلی چون بیماری دارو غذا یا تغییرات محیطی و یا دستکاری توسط زنبوردار یا هر گونه ور رفتن زیاد با کندو یک شوک محسوب می شود.

بعد از شوک یک ناهماهنگی در روتین روزانه کلونی ایجاد  می شود که با استفاده از دودی شما این ناهماهنگی را می توانید مدیریت کنید.

برای اینکه بتوانید یک دودی موثر داشته باشید باید از مواد مناسب مثل کارتن را یا شانه تخم مرغ یک گزینه رایج برای تولید دود یا برگ خشک کاه علف و شاخه درختان برای سوزاندن و تولید دود استفاده کنید. زمانی که تعداد زنبورهای شما زیاد است و به دود قویتر نیاز دارید می توانید از شاخه درختان استفاده نمایید پوست گردو هم یک ماده مفید دیگر برای سوخت دودی  به حساب می آید.

توجه داشته باشید که به هیچ عنوان نباید از موادی که دارای مواد شیمیایی هستند استفاده کنید چرا که موادی مانند پلاستیک نفت یا آتشزنه ها و سایر مواد شیمیایی ممنوع به خودی خود یک شوک جدید برای زنبور محسوب می شوند و هدف اصلی دودی  که آرام کردن زنبور است را نقض می کند.

یک زنبوردار حرفه ای باید بتواند دودی درست کند که برای مدت طولانی به او دود بدهد در برخی مواقع شما مجبورید سریعا به کندو سر بزنید یا غذا بگذارید. در این شرایط شما نه وقت کافی دارید نه جای مناسب اما باید کار خود را انجام دهید و اگر در درست کردن دودی حرفه ای باشید می توانید با آرام کردن سریع زنبورها به هدف خود برسید. تاثیر دود زدن به وضوح قابل مشاهده است و زنبوری که روی قاب ها پرخاشگری می کند با زدن دود فورا آرام شده و این یکی از مهم ترین قدم ها در آشنایی با نحوه زنبورداری برای مبتدیان است.

تغذیه زنبورها

تغذیه کلونی ها یا همان شربت دهی یکی دیگر از ارکان اصلی زنبورداری است. دلایل متفاوتی برای تغذیه زنبورها وجود دارد که هر زنبوردار باید از آن ها مطلع باشد:

دلایل اصلی شربت دهی و تغذیه زنبور ها در دو صورت انجام می گیرد یکی زمانی که شهد و گرده در منطقه وجود ندارد و زنبور برای تغذیه لاروها و بقای کلونی نیاز به شربت دارد و دیگری برای خوراندن دارو و مکملاست چرا که بهترین و در واقع تنها راه موثر برای خوراندن دارو یا مکمل به زنبورهای مریض (برای دور ماندن از بیماری ها یا کنه‌ ها) استفاده از شربت است. شما نمی توانید دارو را داخل کیک گرده بریزید زیرا داروها امکان دارد با گرده یا مواد تشکیل دهنده کیک گرده واکنش نشان دهند. بنابراین شربت بهترین گزینه برای درمان بیماری ها و جلوگیری از آن هاست.

شربت دهی برای افزایش جمعیت و کمک به بچه زنبورها

یکی از اهداف مهم شربت دهی کمک به افزایش جمعیت کلونی ها به ویژه بچه زنبورها است. بچه زنبورها تعداد زنبورهای پروازی کمتری دارند و به سختی می توانند برای کلونی منابع جمع آوری کنند و با شربت دهی شما به پیشرفت کلونی و افزایش جمعیت آن کمک می نمایید. شربت دهی در پاییز برای تأمین ذخیره زمستان گذرانی بسیار حیاتی بوده چرا که این ذخیره عسل به کلونی کمک می کند تا از زمستان های سرد جان سالم به در ببرد. اگر کلونی ذخیره عسل نداشته باشد ممکن است از بین برود فرار کند یا دچار بیماری شود.

برای هر قاب پر زنبور (قابی که دو طرف آن کاملا از زنبور مملو باشد نه فقط روی آن) به طور تقریبی به ۱ ۵ تا ۲ کیلوگرم عسل ذخیره نیاز دارید و این میزان برای زنبورهایی که در زمستان های سرد در خوشه جمع می شوند ضروری است تا بتوانند خوراک خود را تأمین کنند زیرا در زمستان پروازی وجود ندارد.

آرام کردن زنبور با شربت

اگر شما به عنوان یک مبتدی زیاد با کندو کار کرده اید و این ور رفتن باعث شوک به زنبور شده یک راه برای آرام کردن آن ها وجود دارد. با دادن اندکی شربت حتی در حد یک ملاقه به زنبورها می توانید به آرام شدن آن ها کمک نمایید. اگر شما به دنبال تولید عسل با کیفیت بالا هستید که دقیقا نتیجه مدیریت و تغذیه صحیح کلونی است عسل لاویج عسل طبیعی و خالص را به شما ارائه خواهد داد.

سلامت کلونی و تشخیص ملکه برای مبتدیان

برای مدیریت موفق کلونی باید بتوانید وضعیت سلامت آن و حضور ملکه را تشخیص دهید. این بخش از آموزش زنبورداری شامل توجه به جزئیات درون کندو است.

بزرگترین دغدغه برای مبتدیان این است که چگونه بفهمیم ملکه در کندو وجود دارد؟ ساده ترین و قاطع ترین راه برای اطمینان از وجود ملکه با احتمال بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد این است که به دنبال تخم روز باشید. تخم روز بسیار ریز بوده و این تخم ها شبیه دانه برنج هستند که به کف حجره چسبیده شده اند. لاروهای چند روزه بزرگترند و به راحتی در کف کندو دیده می شوند. زمانی که زنبور به انتهای کار تولید و رشد خود می رسد شفیره شده و تبدیل به زنبور می شود.

گاهی می توان زنبورهای کوچکی را دید که در حال خروج از شفیره هستند و وظیفه آن ها پس از تولد شروع به تمیزکاری است. به خاطر داشته باشید اگر شما تخم روز یا لارو جوان در کندو ببینید این یکی از دلایل اصلی است که وجود ملکه را تأیید خواهد کرد.

ارزیابی سلامت ملکه

صرف وجود ملکه کافی نیست بلکه سلامت آن نیز اهمیت دارد که سلامت کامل کلونی و ملکه با نظم تخم ریزی سنجیده می شود. حتی اگر در فصولی که شهد و گرده کم است تخم ریزی ملکه پایین بیاید همین میزان کم تخم ریزی به صورت منظم ریخته شده باشد نشانگر سلامت کامل ملکه خواهد بود

بوی کندو هشدار دهنده بیماری و کنه

یکی از نکات مهمی که زنبوردار باید به آن توجه کند بوی کندو است. کندو نباید بوی بد بدهد و بوی بد نشانه  وجود یک ایراد جدی در کلونی یا ضعف در تمیزکاری زنبورها یا آلودگی به کنه یا بیماری و نامناسب بودن جای کندو می باشد. زنبوردار باید فورا به بوی بد واکنش نشان دهد زیرا می تواند نشانه خطر جدی باشد.

مبارزه با کنه  (Mite Control)

مهم ترین و خطرناک ترین دشمن زنبور عسل کنه است که از آن به عنوان قاتل زنبور یاد می شود. کنه از بدن زنبورها تغذیه می کند و باعث آلودگی لاروها می گردد. زمانی که لاروهای آلوده متولد می شوند زنبورهای متولد شده ممکن است بیمار بی پر یا دچار هزاران مشکل دیگر باشند. یکی از وظایف اصلی هر زنبوردار موفق مبارزه و کنترل این آفت در کندو است چرا که کنه ‌ها به راحتی واگیردار هستند و می توانند آسیب جبران ناپذیری به کلونی ها بزنند و حتی کلونی را به طور کامل از بین ببرند.

کی باید کنه کشی کنیم؟

اگر بخواهیم یک معیار میانگین برای کنه کشی در نظر بگیریم شما باید روتین کنه کشی را در هر فصل یک دور کامل انجام دهید. مهم ترین زمان ها برای کنه کشی عبارتند از:

شروع فصل زنبورداری یعنی شروع فصل بهار که زمان دقیق آن بسته به منطقه متفاوت است و انتهای فصل زنبورداری که این زمان مهم ترین گزینه بوده و کنه کشی باید بعد از برداشت عسل انجام شود چون شما نمی توانید در زمان جمع شدن عسل داروهای کنه کشی را استفاده کنید زیرا هر دارویی که استفاده شود با عسل قاطی می گردد.

یکی از مهم ترین نکات در آموزش زنبورداری برای مبتدیان این است که شما نباید کنه را ببینید. اگر شما با چشم خود کنه را در کندو مشاهده کنید نشان دهنده این است که کلونی افت کرده و لاروها و زنبورها آسیب دیده اند و باید سریعا درمان آغاز شود. دیدن کنه نشان دهنده آن است که دیگر فایده ای ندارد و شما در فاز درمان قرار گرفته اید نه پیشگیری. اگر کنه کشی روتین فصلی را انجام داده و دوباره کنه دیدید باید سریع تر درمان را شروع کنید و اینطور نباشد که بگویید من یک بار کنه کشی کردم و دیگر نیازی نیست.

روتین کنه کشی باید به طور منظم هر فصل یک بار انجام گردد.

مدیریت درست کلونی و مراقبت از سلامت زنبورها نتایج خود را در کیفیت عسل نشان می دهد. اگر به دنبال عسل صد در صد طبیعی و خالص هستید که از کلونی های سالم به دست آمده باشد می توانید مقالات تخصصی ما در عسل لاویج را دنبال کرده تا سطح دانش زنبورداری برای مبتدیان را افزایش دهید و مطمئن شوید که بهترین شیوه ها را برای تولید عسل استفاده می کنید.

زنبورداری برای مبتدیان یک مسیر پر چالش اما شیرین است و شما باید در استفاده از دودی حرفه ای بوده و زمان مناسب شربت دهی و تأمین ذخیره زمستانی (۱ ۵ تا ۲ کیلوگرم عسل ذخیره برای هر قاب پر زنبور) را بدانید همچنین مراقبت دائم از کلونی در برابر قاتل زنبور یعنی کنه داشته باشید.

اگر این سه رکن اساسی یعنی استفاده از دود تغذیه مناسب و مبارزه با کنه را به درستی رعایت کنید شما به عنوان یک مبتدی بخش بزرگی از راه موفقیت را پیموده اید. عسل لاویج همواره در کنار شماست تا با ارائه آموزش های تخصصی و محصولات با کیفیت راهنمای شما در این مسیر باشد. برای شروع سفر خود در دنیای زنبورداری و اطمینان از کیفیت محصولات تولیدی می توانید از منابع آموزشی ما استفاده کنید.