بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال

در دنیای شگفت انگیز زنبورداری و محصولات طبیعی ژل رویال یا شاه انگبین به عنوان یک اکسیر کمیاب و با ارزش شناخته می شود که نه تنها غذای ملکه زنبور عسل بوده بلکه برای سلامت انسان نیز خواص بی نظیری دارد. تولید ژل رویال یک صنعت تخصصی و حساس است که موفقیت در آن به عوامل متعددی از جمله دانش زنبورداری تغذیه مناسب و از همه مهم تر انتخاب بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال بستگی دارد.

اگر شما به دنبال افزایش بازدهی و کسب درآمد مناسب از این محصول گران بها هستید باید بدانید که صرفا داشتن کندو کافی نیست بلکه شناخت دقیق نژاد و تطبیق آن با هدف تولید شاه انگبین نقش کلیدی دارد. در این مقاله جامع از عسل لاویج ما به عمیق ترین نکات انتخاب نژاد مناسب برای تولید ژل رویال پرداخته و بررسی می کنیم که کدام نژاد در ایران و جهان بیشترین بازدهی و کیفیت را ارائه می دهد.

ژل رویال چیست ؟

ژل رویال ماده ای شگفت انگیز سفید رنگ با طعمی ترش و اسیدی است که به عنوان غذای اختصاصی ملکه و لاروهای زنبور عسل به کار می رود. این ماده مغذی توسط زنبورهای کارگر جوان تهیه شده و منبع انرژی برای زنبورهای کارگر نیست بلکه غذای اصلی مختص ملکه برای پرورش ملکه زنبور عسل است.

تولید شاه انگبین توسط غدد هیپوفارنژیال و آرواره ای زنبوران عسل کارگر در سنین شش تا شانزده روزگی تولید می شود. این غدد روی سر زنبوران کارگر قرار دارد و ژل رویال را از مواد مغذی موجود در شهد گل ها و گرده ها تولید می کنند. زنبورهای کارگر پس از تولید این اکسیر آن را درون سلول های پرورش لاروها به خصوص سلول ملکه که به آن شاخون یا شاه خونه گفته می شود ترشح می کنند. لاروهایی که در تمام طول دوران لاروی شش روزه با رویال ژل شاهانه تغذیه شوند به ملکه زنبور عسل تبدیل خواهند شد که توانایی تخم ریزی تا ۲۰۰۰ عدد در روز را داشته که این توانایی خارق العاده تنها با تداوم مصرف ژل رویال ایجاد می شود.

تولید ژل رویال

امروزه روش تولید ژل رویال به طور کامل متحول شده و درک این تفاوت بین روش سنتی و صنعتی حیاتی است زیرا نژاد مناسب برای هر روش متفاوت خواهد بود.

در دهه های پیشین که تولید ژل رویال به روش سنتی مرسوم بود این ژل فقط از شاخون های طبیعی داخل کندو برداشت می شد و زنبوردار در فصل بهار با شروع فصل پرورش ملکه شاخون های اضافی داخل کلنی را خارج کرده و نسبت به برداشت اقدام می نمود. در این روش میزان تولید ژل رویال از هر کندو به طور متوسط از هر کلنی تنها پنج تا ده گرم رویال ژلی قابل برداشت بود.

اما در شیوه های مدرن که در سال های اخیر به زنبورداران آموزش داده شده با پیوند زدن و تولید شاخون در تعداد زیاد هدف زنبوردار تحریک حداکثری غریزه زنبورها برای تولید ملکه جدید است. در این شیوه با استفاده از سلول های مصنوعی ملکه می توان از هر کندو در طول سال پانصد تا هزار گرم ژل رویال برداشت کرد. تولید کنندگان بین المللی مانند چین که بزرگترین تولید کننده ژل رویال در دنیا هستند سالانه از هر کلنی دو تا پنج کیلوگرم ژل رویال تولید کرده که حتی رکورد برداشت ژل رویال از هر کندو تا شانزده کیلوگرم نیز رسیده است. این افزایش چشمگیر راندمان مستلزم انتخاب نژادی بوده که تخم گذاری بالا و تمایل زیاد به پرورش ملکه داشته باشد.

بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال کدام است؟

انتخاب بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال به این دلیل که ژل رویال نیاز به مدیریت دقیق و تخصصی کندو دارد تا زنبورها بتوانند به طور مداوم ژل تولید کنند مهم ترین تصمیم زنبوردار است. در این مسیر دو نژاد کارنیکا و ایتالیایی اصلی بیشترین توانایی و بازدهی را نشان داده اند.

نژاد کارنیکا (Carnica)

زنبورهای کارنیکا به عنوان بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال شناخته می شود که اصالت این زنبورها به مناطق مرکزی و جنوب شرقی اروپا به ویژه کشورهای اسلوونی و اتریش باز می گردد.

نژاد کارنیکا دارای رشد سریع جمعیت بوده و به سرعت کلنی را برای تولید انبوه زنبور کارگر جوان آماده می کند. تولید ژل رویال منوط به وجود تعداد زیادی زنبور کارگر جوان در سن شش تا شانزده روزگی است و کارنیکا این جمعیت قوی را به سرعت فراهم می کند.

برای تولید ژل رویال نیاز به نژادی است که تخم گذاری بالایی داشته باشد و زنبورها به راحتی ملکه پرورش دهند که نژاد کارنیکا دقیقا همین ویژگی را داشته و تمایل به پرورش ملکه زیاد در این نژاد آن را به انتخابی عالی برای تولید ژل رویال تبدیل کرده است.

زنبورهای کارنیکا فوق العاده آرام و مطیع بوده و کار کردن با آن ها آسان است. این آرامش در فرآیند حساس پیوند زنی و برداشت ژل رویال که نیاز به دقت و ظرافت دارد بسیار مهم می باشد.

زنبور کارنیکا در روزهای سرد و مرطوب بیشتر از سایر نژادها در جستجوی گل ها پرواز کرده و در رسیدگی به کمبودها ماهر بوده و تولید نوزاد را بر اساس در دسترس بودن غذا تنظیم می کنند.

میزان تولید عسل در نژاد کارنیکا از نژادهای دیگر بیشتر است و اگر یک کلنی نژاد کارنیکا با درصد خلوص بالا در یک مرتع خوب مستقر شود حداقل محصولی که برداشت خواهد کرد پنجاه کیلو عسل بوده که نشان دهنده توانایی بالای این نژاد است. همچنین برای افزایش راندمان تولید و مقاومت در برابر بیماری ها نژاد کارنیکا را باید داخل کندو کف باز استاندارد پرورش داد.

نژاد ایتالیایی

نژاد ایتالیایی که اصالتاً از شبه جزیره آپنین ایتالیاست نیز از گزینه های بسیار خوب برای تولید ژل رویال به ویژه در مناطق گرمسیری و معتدل می باشد.

نژاد ایتالیایی در تولید عسل و تمیز نگه داشتن کندوی خود قوی عمل کرده و برای مناطق گرمسیری مثل بوشهر نژاد ایتالیایی پیشنهاد شده و بهتر است کندو کف باز باشد تا تنش گرمایی کاهش یابد.

بزرگترین تولید کننده ژل رویال در جهان یعنی کشور چین از زنبور اصلاح شده استفاده می کند که یک سویه از زنبور عسل زرد ایتالیایی است. این زنبور عسل تمایل فوق العاده ای به تولید زیاد ژل رویال داشته که برخی زنبورداران حرفه ای نیز ملکه های چینی ژل ریز را به عنوان بهترین ملکه و نژاد معرفی کرده اند که بازدهی بالایی دارند. برای تجربه طعم و خواص ژل رویال تولید شده توسط زنبورهای کارنیکا و در محیط های کوهستانی ایران خرید ژل رویال اصل را از سایت عسل لاویج امتحان کنید.

سایر نژادهای زنبور عسل در ایران

اگرچه کارنیکا و ایتالیایی بهترین نتایج را در تولید تخصصی ژل رویال ارائه می دهند اما نژادهای دیگری نیز وجود دارند که بر اساس هدف زنبوردار انتخاب می شوند:

• نژاد بومی ایرانی که میل زیادی به بچه دهی داشته و به خوبی با اقلیم های سرد و کوهستانی سازگار است اما برای تولید ژل رویال تخصصی تر از نژاد کارنیکا نیست. زنبور نژاد ایرانی به جمع آوری بره موم زیادی علاقه مند است.
• نژاد قفقازی که برای تولید بره موم بسیار موثر است زیرا زنبورهای قفقازی درز و شکاف های کندو را با بره موم پر می کنند.
• نژاد نیولان که آرام است و مقاومت خوبی نسبت به سرما و بیماری ها داشته و تولید عسل زیادی نیز دارد.

تولید حداکثری ژل رویال

تولید ژل رویال نه تنها به انتخاب بهترین نژاد زنبور عسل بلکه به مدیریت دقیق و فراهم کردن شش شرط اساسی نیاز دارد از جمله اینکه:

• کندوی تولید کننده ژل رویال حتما باید دارای کلنی های پرجمعیت باشد زیرا کار اصلی تولید ژل رویال را زنبوران کارگر جوان بر عهده دارند.
• نژادهایی مانند کارنیکا و زیرگونه های ژل ریز ایتالیایی بهترین انتخاب هستند.
• فراوانی و وفور گرده گل در منطقه برای تولید ژل رویال با کیفیت حیاتی است که تغذیه مناسب زنبورها با گرده گل و شهد با کیفیت برای تولید شدن ژل رویال بسیار مهم بوده و برای افزایش بازه زمانی تولید ژل رویال استفاده از سایه بان داربست یا آلاچیق برای خنک نگه داشتن کندوها ضروری می باشد تا تنش گرمایی کاهش یافته و زنبورها به جای تجمع در بیرون به پرستاری از لاروها بپردازند.
• سن مناسب برای پیوند لارو استفاده از لاروهای یک و نیم روزه بوده که بهترین گیرایی را خواهند داشت.
• استفاده از ابزارهای پیشرفته و به روز برای استحصال ژل رویال ضروری بوده که شامل سوزن پیوند زنی چراغ ال ای دی ساکشن ژل رویال و تیرک یا سلول ملکه می شود.

بهترین زمان برداشت ژل رویال

تولید ژل رویال منوط به مصرف گرده گل توسط زنبورهای کارگر جوان است بنابراین فصل تولید آن معمولاً در بهار هر منطقه و مصادف با اوج شکوفایی گیاهان و وفور گرده گل در منطقه خواهد بود. زمان تولید ژل رویال در ایران برای مناطق جنوبی کشور از اوایل زمستان تا اردیبهشت و در مناطق سردسیر فروردین تا خرداد می باشد. البته زنبورداران حرفه ای با کوچ دادن کلنی ها و تغذیه تکمیلی امکان تولید ژل رویال تا هفت ماه از سال را فراهم می کنند.

در روش های مدرن پس از گذشت حدود ۷۲ ساعت از پیوند زدن لاروها زمان برداشت فرا می رسد. میانگین ژل ریزی در هر سلول حدود دویست میلی گرم در روز دوم است. چینی ها ژل رویال را در روز دوم برداشت خواهند کرد چون با برداشت زودهنگام تعداد دفعات برداشت بیشتر شده و در مجموع میزان برداشت افزایش می یابد.

ابزارهای پیشرفته مانند پمپ مکش ژل رویال برای استحصال ژل رویال به کار می رود. این وسیله علاوه بر افزایش سرعت برداشت و کاهش هزینه کارگری به تمیزی و بهداشت محصول کمک می کند. ژل رویال پس از برداشت حتما باید صاف شود تا اجسام خارجی مثل اجساد زنبور و موم از آن جداسازی گردد.

تولید ژل رویال فرایندی زمان بر و حساس و مستلزم دانش و مهارت های زنبورداری است. تولید شاه انگبین نیاز به کنترل دقیق و تخصصی کندو داشته تا زنبورها بتوانند به طور مداوم ژل تولید کنند. زنبورداران ملکه را از یک بخش کندو جدا کرده و لاروهای جدید را در سلول های خاصی قرار می دهند که به آن ها فنجان های ملکه گفته می شود. رعایت بهداشت در تمام مراحل تولید ژل رویال ضروری بوده و تمامی ابزارها و تجهیزات مورد استفاده در فرآیند تولید باید به طور مرتب تمیز و ضدعفونی شوند.

کیفیت تولید رویال ژل به عوامل مختلفی مانند نژاد زنبور فصل تغذیه زنبورها و روش برداشت بستگی داشته و برای تولید ژل رویال بیشتر و با کیفیت بالاتر نیاز به مکمل ها و اصلاح نژاد دارد. عسل لاویج توصیه می کند که در زنبورستان تولید ژل رویال حتما باید از عسل طبیعی و گرده با کیفیت استفاده شود زیرا زنبورها طول عمر بیشتری خواهند داشت. در صورت فقر صحرا می توان از انواع مکمل های جایگزین ویتامین ها و مواد معدنی برای تغذیه صحیح و اصولی زنبوران عسل بهره برد زیرا تغذیه مناسب زنبورها با گرده گل و شهد با کیفیت برای تولید شدن ژل رویال با کیفیت بسیار مهم است.

عسل لاویج با اطمینان ایراد می دارد که نژاد کارنیکا به دلیل رشد سریع جمعیت تمایل بالا به پرورش ملکه و رفتار آرام در صدر انتخاب ها قرار داشته و نژادهای ایتالیایی به ویژه سویه های اصلاح شده چینی نیز بازدهی فوق العاده ای ارائه می دهند. عسل لاویج با افتخار ژل رویال اصل و محصولات سوپرفود زنبور عسل را با بالاترین کیفیت به شما عرضه می کند. موفقیت در تولید شاه انگبین نیازمند انتخابی هوشمندانه در نژاد و به کارگیری شش شرط اساسی شامل جمعیت قوی تغذیه تکمیلی مدیریت دما و استفاده از تجهیزات تخصصی است. با پیروی از این دستورالعمل ها و تمرکز بر مدیریت دقیق می توانید تولید ژل رویال خود را به روش صنعتی افزایش دهید.